A Never Ending Love / Bitmeyen Aşkım : Woody Allen

Woody Allen, birçok kişinin olduğu gibi benim de "en"im. Sebebini sorarlarsa, "zeka" derim, "sorunlu ama kesinlikle zeki ahlak anlayışı," "kendine haslığı," ve beni kesinlikle bıktırmadan, hala hayran bırakan "aynılığı" diye de eklerim.
Ve geçenlerde de sordular, "en" sevdiğin Woody Allen'lar hangileri peki diye:

As it is for many, Woody Allen is "the" director for me as well. If I am asked why, I probably answer with "intelligence," with "crooked but always witty sense of morality," with "individuality, uniqueness" and of course with "the non-weary, admirable alikeness."
And lately, I was asked what are "the" films of Woody Allen, according to me: 


Annie Hall (1977)

Birçok kişinin sadece en sevdiği Woody Allen değil, en sevdiği film de aynı zamanda. Bana birkaç sene önce, çok sevdiğim biri hangi filmi sen çekmiş olmak isterdin dediğinde birçok kabul görmüş sanat filmi sıralamış sonra da "Dur, vazgeçtim, boşver hepsini. Ben Annie Hall'u çekmiş olmak isterdim" demiştim.
Annie Hallu'u yaratmış istemiş olmamın sebebi ve aynı zamanda filmi de bu kadar popüler yapan şey, benim için en azından, kişiselliği. Woody Allen zaten her filminde, o sene aklından geçenleri, aşk, arkadaşlık ve ilişkiler hakkında fikirlerini anlatıyor. Annie Hall da şüphesiz aynı düşünce akışının somutlaştırılması. Ancak Annie Hall, belki de bir çok Allen filminin aksine, daha başı sonu belli, daha bizim de başımızdan geçmiş bir hikaye anlatıyor. Uzun bir zaman dilimine yayılan, başarısızlıklarla ve büyümelerle dolu bir ilişki Annie Hall'la kurulan ilişki. İzlerken kendini ilişkinin iki tarafında da görmek mümkün, iki tarafın başarısızlıklarını da üzerine alınmak, büyümeleri övmek, uzaklaşmalara üzülmek. Bu yüzden de, Annie Hall belki de en 'seyirciye yakın' filmi Woody Allen'ın.
Hikayesinin yanında, bir de müthiş dördüncü duvar yıkmalarına, film oyunlarına, zamansız anlatımlara ve elbette ki harika bir kimyaya sahip oyunculara sahip Annie Hall. Sonuçta da, şahsımın sayısız kere izlediği, ve hala sıkılmadığı, nadir filmlerden biri.


Some time ago, I was asked by someone about the film that I wish I had made. My first answer was a long list of well-appreciated art house films. But then, I remember saying "No, forget all. I wish I had made Annie Hall!"
For many, Annie Hall is not only "the favourite Woody Allen" but also "the favourite, in general." 
The reason of Annie Hall being my last answer to that question, and also it being many people's favourite, is related to its intimateness. It is well-known that Woody Allen things about 'stuff' - men, women, love, friendship, relationships, sex - and every year, makes a film out of those. Beyond doubt, Annie Hall is the concrete version of the same movement of thought. Yet at the same time, it tells a more familiar, perhaps more realistic, or more widely-known story, compared to other films of Allen.
The relationship with Annie Hall, which is a lasting one, is full of failures and growing-ups. It is possible identify with both parties; it is possible to take the failures personal, to praise the growing-ups and to be saddened by the (several) separations. Perhaps mostly because of these easy identifications, it is the most connected-to-the-viewer film of Allen. Or perhaps it is that to me!
And lastly, apart from its story, the film is full of smart 'breaking of the fourth wall's and of tricks that are specific to the medium of film. And it presents a fun-to-watch time warps with so-fun-to-watch characters.
And in the end, it is one of those very rare films that I can watch several films, enjoying the every time.




Hannah and Her Sisters (1986)

Bir övgü olarak "tam bir Woody Allen" diye tanımladığım filmler var. Hannah and Her Sisters da onlardan biri.
Her şeyden önce, bol diyaloglu (o yüzden de oldukça gerçekçi) ve gürültülü gibi gözüküp aslında düz bir çizgi üzerinde ilerleyen ve karakterlerini katman katman tanıtan anlatımıyla, daha ilk beş dakikasında çok başarılı bir yönetmenlik örneği sergileyen bir film Hannah and Her Sisters. Hikaye genç ve güzel, maddi durumu yerinde üç kardeş ve onların eşleri, sevgilileri, eski eşleri ve eski sevgilileri arasında geçmekte ve içinde bir sürü Woody Allen teması barındırmakta: resimden, mimariden, şiirden hoşlanan burjuva sınıfı, göreceli bir şekilde sorunlu olan, ancak herkesin normalleştirir bir şekilde kabul ettiği bir ahlak anlayışı, hastalık hastası bir Woody Allen, sanat eserlerine gönderme, birbirleri içine geçen hikayeler, eşlerinden başkasına aşık olan insanlar, aldatmalar, sorunlu çocukluklar ve bir dolu zeki diyalog.
Birbirine benzer sahnelerle, çok güzel başlayıp şahane biten ve keyifle izlememek için neden bulması zor filmlerden Hannah and Her Sisters; kesinlikle en favorilerimden biri.


Some films are extremely Woody Allen (which is a huge praise) and Hannah and Her Sisters is certainly one of them.
Above all, it is an example of admirable directing: It develops with crowded (and so realistic) dialogues yet it moves through a certain and straight line. Also, it beautifully introduces its characters layer by layer and tells its story with these very layers. The story revolves around three young, beautiful and financially safe sisters, their husbands and lovers and finally their ex-husbands and ex-lovers and it contains many Woody Allen elements: the bourgeoisie that adores paintings, opera, architecture and poetry, the crooked yet-somehow-accepted-as-normal understanding of morality, a hypochondriac Woody Allen, references to many classic artist, switching lovers as well as husbands, cheatings, break-ups and make-ups, problematic childhoods and finally plenty of witty dialogue.
Hannah and Her Sisters starts with a beautiful beginning and ends with a wonderful ending, which are smartly and humorously similar. It is one of those films that I find it hard to find a reason not to like and not to have a very fun watching experience.

Deconstructing Harry (1997)

Deconstructing Harry, bir Woody Allen filmi olması dışında öznel anlatım ve bilinç akışının, hayalin ya da yaratıcılığın görselleştirilmesi tekniklerini kullanması ve en önemlisi bu tekniklerin (master tezimde iddia ettiğim gibi doğal bir) sonucu olan güvensizlik duygusunu hikayesinin konusu olarak sunması ile kişisel favorilerim arasında.

Şöyle ki film, adını anlamlı kılar bir şekilde hikayesinin katmanlarının sınırlarını teker teker çizerek ilerliyor: En başta izlediğimiz kısa hikayenin Harry'nin kitabı olduğunu anlıyoruz önce, hemen ardından da gerçek olaylara dayandığını; Daha sonra izlediğimiz ve başka bir hikayenin anlatımının görselleştirilmesi ile birleşen sahnenin ise bütünüyle Harry'nin psikologuna anlattıklarının görselleştirilmesi olduğu anlaşılıyor. Film sonuna kadar bu şekilde, benzeri görselleştirmeler ile devam etmekle kalmıyor, tüm hikayeler ya Harry'nin hayalürününün eseri ya da gerçek hayatta da terk edemediği 'kendi bakış açısı' ile ilgili bir şeyler anlatıyor. Ve elbette, karmaşık ve başarısız ilişkiler ile dolu bu hikayelerin hepsinde bir dolu Woody Allen aforizması ile karşı karşıyayız...

Deconstructing Harry, is not only very Woody Allen but it is also a very inspirational example of a film that uses subjective narration and visualization of creativity, thoughts and dreams. Perhaps more importantly, the film presents the unreliability, which is a part of the film watching experience and the natural result of the technique subjective narration in my master thesis, as an element in its story. Thereby, it is a personal favorite not only due to its Woody Allen-ness but also to its narration.

Making its title meaningful, Deconstructing Harry develops by making the borders of its different layers visible, one by one: First we realize that the first story we have been presented was from Harry's book, and then immediately it is revealed that it is also based on real events. The next scene, which is later combined with the visualization of another story turns out to be a visualization itself as Harry tells what has happened to his psychologist. The film continues to reveal short story like events only to be either Harry's creative imagination or to be about him not being able to abandon 'his point of view' in real life. And in the end, of course, it all comes down to Woody Allen statements about relationships, life, and death.

Manhattan (1979)

Zekasını takdir edip, güzelliğine hayran olup ama bir türlü anlaşamadığım, uzaktan sevdiğim bir film Manhattan. Sevgi hakkındaki karışık tanımlamalarından, ve beni bir şekilde rahatsız eden (ki Woody Allen hoşnutsuz olmazdı bundan), ana karakterin kafa karışıklığından basit bir aşk aforizmasına çok çabuk vardığı sonundan sebepli, aşkla sevemiyorum Manhattan'ı. 

Filmin, diğerleri gibi ısrarla akılda kalan sahneleri var, yukarıdaki afişi oluşturan Manhattan sokakarında sabahlama sahnesi bunlardan biri örneğin. En sorunsuzundan bir aşk hikayesi naifliğindeki bu sahne, filmin aşka karşı duruşunu da özetliyor aslında: güzel olduğu kadar geçici ve huzurlu olduğu kadar felaket habercisi. Belki de bu gerçekçiliği, aşkla sevdiremiyor bana filmi; müthiş güzellikte bir aşk huzursuzluğu zira anlattığı.

Manhattan is a film that I highly appreciate the intelligence of, that I admire the beauty of, yet a film that I cannot fall in love with. Perhaps the reason is its complicated love statements; or perhaps it is the ending, in which the main character jumps into the very conclusion -the last paragraph- of its love stories too quickly, while he is still confused about love (and life!). All I know is that this rapid conclusion is deliberate and that Woody Allen would appreciate this disliking of mine.

Like many other Woody Allen films, this film has several I-cannot-forget scenes, one being the Manhattan-streets-sunrise scene, used in the film poster above. This very scene, simply depicts a very simple falling-in-love moment, - a beautiful one for sure. And again, this very scene's specific depiction summarizes the film's stance on love: beautiful yet temporary, serene yet foreshadowing the coming griefs. Perhaps this realism prevents my falling in love: it is hard not to notice that Manhattan is a story of a beautiful unease of love.

Match Point (2005)

Diğerlerinin aksine, bu listede olup en az Woody Allen olan film Match Point, ve bu bir yergi değil.

Ayakları fazlasıyla yere basan, gerçekliği tartışılır, ama bu tartışılırlığı asıl derdini anlatmak için kullanan bir film bu. Yine Woody Allen aforizmalarından oluşuyor film, bu sefer oldukça açık bir şekilde, ve bu sefer aşk değil adalet hakkında. Karakterler siyah ve beyazlar, ya da grideler ve geçişleri anlatılıyor hikayede. Ancak en güzeli/değişiği/dikkat çekeni bir bilinmezlik ve bunun yarattığı gerilim hali. (Listedeki) diğer filmlerinde söylediklerini hali hazırda, derdi ya da açmazı belli karakterlerle anlatan Allen, bu sefer karakter gelişimini kullanarak anlatıyor derdini. İnsanın insanlığı, bu uğurda değişimi, yapabilecekleri ve sınırları da hikayenin hem konusu hem de Allen'ın aracı oluyor böylece.

Match Point is the only film in this list that is not-so-Woody Allen, and surprisingly this is not a complaint.

It is a (more) down-to-earth film. The level of reality is argumentative, yet this very argumentativeness is used as a mean to tell its story: "Things happen, unrealistically, usually to prove a point."

Match Point, like the others, has its own aphorisms; now about crime and punishment. The characters are either black or white, or they are in the grey zone and their movement (to the black) are the very story of the film. Respectively, the most beautiful part of the film is the very unpredictability of these movements, and the resulting tension. In his other films (that are on this list), Woody Allen tells what he wants to tell with already-created, definite characters. Yet in here, the very character developments tell what he wishes to tell. Thus, the human-nature, his capability of a person and his self drawn limits are not only the story itself, but also the tools of the story-telling.

*Deconstructing Harry görseli Olimpia Munoz'a ait.

  Deconstructing Harry movie poster is by Olimpia Munoz.

Billy Wilder Films or "Can you Love me?" / Billy Wilder filmleri ya da "Sevebilir misin beni?"

Geçtiğimiz haftabaşında (Amsterdam'da) her yer karla kaplı olduğundan, ben son zamanlarda evden pek çıkmaz olduğumdan, bir de bu duruma çok uyacak ve kendi zevklerime ihanet eder bir şekilde karamelize armut aromalı bir çay keşfedip, içmek için kendime bahaneler yarattığımdan olabilir, yeni takıntım Billy Wilder'ın siyah beyaz filmleri. Aslında Billy Wilder ile başlamadı hafta. Amacım uzun zamandır izlemek istediğim klasikleri elden geçirmekti ve ilk gözüme çarpan da Sunset Boulevard oldu. Fakat ondan sonra listeme devam edemedim, filmde Billy Wilder'ın daha sonra çekeceğe bir filme, The Apartment'a yaptığı göndermeyi öğrenip, bir sonraki gün de onu izledim. E yapacak bir şey yok, daha sonra da The Lost Weekend geldi...

Bu üç filmin de ortak teması, kendisini başarısız hisseden insan psikolojisi. Üç filmin de dahil olmadığı, ancak şiddetle göz kırptıkları Film Noir türünün etkisi, tutunmaya çalışan ancak hep yanlış dalları tutup bir de doğru ağaçta olduğunu iddia eden, ve karşısına hep görünmez eller tarafından koyulan engeller çıkan, başarısız karakterleri. Bu bağlamda bir Billy Wilder sineması özelliğinden de, dönemin politik okumasından da bahsedilebilir...

Benim neyi sevdim diye not aldığım nokta ise bambaşka: Üç filmde de tahmin edilebilirlik oldukça düşük. Süprizlerden bahsetmiyorum. Yokluğuna sevindiğim şey günümüz Hollywood sinemasının başı sonu belli filmlere imza atma durumu. Örneğin The Apartment, izlediğim en naif aşk hikayelerinden birini anlatıyor. Ancak bunu kavuşmalarsız, catharsis'siz yapıyor. Aynı hayat gibi, bazen olmayınca olmuyor ve karakterler gelişmiyor, anlamıyor, ya da görmüyorlar. Ya da The Lost Weekend'de saklanan obje, hikayenin en tepe noktasında bulunmuyor, ve bulununca da artık önemi kalmamış oluyor.

İçime sinmeyen tek şey, The Apartment'ın son 5 dakikasının, üst paragrafımı yalancı çıkarır biçimde toparlayıcı, temiz olması. Ancak karakterlerin doğallığı sebebiyle affedebiliriz onları, belki? Sunset Boulevard'ın son beş dakikasının ise sonradan bir klişe haline geldiğini düşünebiliriz. Hoş bir şey düşünmeye gerek yok, oyunculuğun yerinde abartılığı, hikayenin sonunun belli olması (yine de hala bir inanılmazlık hissi vermesi) ve bir de kamera ışıklarının hüznü, yeterli bize. Son olarak The Lost Weekend'de ise, başka türlü bitemezdi film, yoksa bitmeyecekti hiç bu haftasonu...

Maybe because last week was all snowy in Amsterdam, maybe because lately I haven't been leaving the house much, or maybe I discovered a new kind of tea (even though I do not drink tea!), my new obsession is Billy Wilder's black&white films. In fact, the week has not started with Billy Wilder. The initial goal was to cross some classic films from my "to watch" list. I started with Sunset Boulevard. Then The Apartment, a film referenced in the former, followed. And now, it was too late to go back so I continued with another Billy Wilder film: The Lost Weekend...

All three films, have a character in common, who feels to be a failure. In that sense, all three have a characteristic of film noir, even though none of them is a proper film noir example, which is the main character, numbed by failure, trying uselessly, looking for a way out it the wrong places, forcing the wrong doors. Thus, it is not only possible to talk about a common theme in Billy Wilder films, but it is also possible to see the social and political references to the film's actual time-period.

However, I took a different note to my notebook. And that is the common unpredictability of all three. No, I am not talking about twists. What I admired was what the contemporary Hollywood cinema lacked as its stories are calculable, expected and foreseen. For instance, The Apartment tells one of most naive love stories ever, and it does this by replacing the expectation of catharsis with the acceptance of the non-realization of the dreams. The film is still a (Hollywood) film: it is still more beautiful, more coincidental and more neat than life. Yet, the life and film has something (sorrowful and beautiful) in common: sometimes it just does not happen... It is almost the same in The Lost Weekend, as the hidden object, the object that the character searches to the death, is not to resolve everything when it is found, it may even be never found, or better, it may have already lost its importance when found...

The only thing, that perhaps I am not comfortable with, is the ending(s). Firstly, the last 5 minutes of The Apartment is too perfect, too neat for my previous paragraph. Yet, I may forgive them and I may get blinded by the natural acting of the actors. In the last five minutes of Sunset Boulevard, I am definitely blind since the acting is perfectly exaggerated, since the idea is still new at the film's time and since the camera light are noticeably wistful. And lastly, The Lost Weekend's last five minutes had be to that day, there were no other chance because otherwise it was impossible for the weekend to end.

Sevebilir misin beni? Yüzüm eskidi, çizgilerini tüm aynalarım, ne kadar tozlu bıraksam da onları, inatla gösteriyorlar. Sesimi dinlemek istemiyor artık kimse. Rüyalarımda hep sırtlar görüyorum, yüzler yok, hep sırtlar dönük bana. Yine de sen, sevebilir misin beni?
Ben çok güzelim çünkü. Ölesiye güzelim! Unuttun sen de sadece, bildiğini bile bilmiyordun ama unuttun işte. Rengim rengine yakışıyor, ikimiziz diye değil ama, ben çok güzelim diye.
O yüzden sev beni, ben çok güzelim diye sev!
Gelir misin evime, girer misin kapımdan? Çünkü biliyorum, bir okusan yazdıklarımı, bir dinlesen sesimi, nasıl aşık olursun bana. Hem de nasıl!

Can you love me? My face is old, the lines are visible on the mirror, no matter how much dust they have on. Nobody wants to hear my voice. My nightmares are full of the back of suits, no faces, only men, not facing me. But still, can you love me?
I am, indeed, beautiful. I am beautiful to death!
You just forgot me. I know you didn't even know that you knew this, but somehow you forgot: I am, indeed, beautiful. My colors look good with your colors. Though, it is not because it is us. It is because I am, indeed, beautiful. So love me. Love me just because I am beautiful.
Would you come home, would you open my door? Because I know, I know that if you read what I have written, if you hear my voice, if you see my face; you will, indeed love me. Indeed!

Sevebilir misin beni? Dertlerime, sessizliklerime ve hep başka odalarda konuşuyor olmama rağmen?
Benim aklım başka yerde; hangi başlıkların altında ismim yazdığında, penceremin ve masamın büyüklüğünde. Herkesi görüyorum bu yüzden, her bir yüzü, her bir ismi biliyorum; ki onlar da beni görsünler, beni bilsinler. Bir tek seni unutuyorum, seni görmeyi unutuyorum sadece. Yine de, sevebilir misin beni? Başımı çevirirsin belki, başka yere baktığımda "burada" dersin, "huzurun orada değil, burada." Ama önce sevmen lazım beni.
Ben görmüyorum seni; yüzünü, doğruluklarını ve yanlışlarını, yanındakileri ve içindekileri görmüyorum. Sen, yine de, sevebilir misin beni?

Can you love me? Can you love me despite my troubles, my silence and my insistence on speaking in other rooms but this? My mind is on somewhere else: on the titles, on the papers, on how big my window is, how big my table is. This is why I can see everyone. This is why I know every face, every name. I know so that they know, they know my face, my name. Though, I can't see you. I keep forgetting to see you. But you, can you still love me? Perhaps you turn my head, and say "it is here, the peace is just here, don't look the wrong way." But first, you have to love me.
I can not see you. I can not see your face, your mistakes, your decisions, your cries. But you, can you still love me?

Sevebilir misin beni?
Seni unutuyorum ben hep, kimdin, niye tanışmıştık ve nasıl değiştirebilirdin beni. Unutuyorum çünkü, kendimi unutuyorum ben, zaman zaman. Bir hayalim vardı, hayalimde bir ben. Kayıp gitti elimden. Ondan sonrası hep düşüş. Ben alıştım bu düşüşün rüzgarına; seviyorum saçlarımın uçuşan halini, kollarımın çekilmesi de acıtmıyor artık (ya da o kadar acıyorlar ki, hissetmiyorum bile). Ben alıştım da, sen sevebilir misin beni?
Bu düşüşün sonu yok gibi, metrelere metreler ekleniyor her yanlış kararımda. Bu sonsuzlukta, sen yine de, sevebilir misin beni?

Can you love me? I forget you, all the time, every time. I still do not remember your name, who you were, why we met and how would you change me. I forget because from time to time, I forget myself.
I had a dream, a dream of myself. It fell, I could not hold it in my hands. I still do not know whom to blame for my stillness. I have been falling since, all the time, every time. Yet, I got used to the wind. I even like my hair in the wind and I do not feel the pain in my arms (perhaps because they got numb). Yes, I got used to it, but you, can you love me?
It feels like there is no end to this fall. Every decision of mine adds more miles to it. Yet, in this vicious eternity, you, can you still love me?

Anything Else

Woody Allen hayranlığımı saklamadığım bir gerçek. Ancak buna rağmen hala izlememiş olduğum birkaç filmi mevcut. Kenarda köşede kalmışlığını, çok da iyi olmamasına verip, beklentimi izlemeden önce düşürdüğüm bir film de Anything Else idi. Belki de bu sebeple, sonunda, oldukça beğendiğim bir film oldu.

Olacakları, biraz dikkatli bakarsanız ve azıcık da olsa aşina iseniz Woody Allen'a, kolayca tahmin edebileceğiniz bir film Anything Else. Kötü kadın oldukça kötü bu filmde, absürtlüğe kaçan istekleri, bahaneleri ve açıklamaları var; ki hepsi Woody Allen'ın kafasından çıkan ilişki üzerine abartılı aforizmalar aslında. Ve fakat bu kötü kadın karakteri o kadar aşırı, ve sonuç olarak karikatürize ki, izlerken ona kızmayı bırakıp sevgilisinin körlüğüne acımaya hatta sinirlenmeye başlıyorsunuz. Ve yine Woody Allen'ı mutlu ediyorsunuz, zira bir tarafın pasifliği, kendini silikleştirmesi ve her bahanesini kadının seksiliği ile süslemesi de ayrı bir aforizma. Son olarak, unutmadan, Jason Biggs'in beni, ve muhtemelen popüleritesini nasıl kazandığını bilen birçoklarını da, şaşırtan iyi oyunculuğunun hakkını da vermek lazım elbette bu aforizmanın somutlaşmasında.

Associating its unpopularity with its potential ineffectiveness, I assumed Anything Else was below expectations, even before watching it. Yet, and perhaps just because, it became one of my liked (not most, but liked!) Woody Allen films.

If you look closely, and if you are familiar with Woody Allen - even just a little bit -, you can predict the every next scene in Anything Else. Yet, this certainly does not ruin the experience. On the contrary, simply this summarizes the pleasure I get from Woody Allen films: you expect this realistic craziness, and still enjoy it.

The femme fatale of the film, is drastically 'fatale' with her extreme and even absurd demands, excuses and explanations. And this craziness consist Woody Allen's aphorism about relationships. Also, the characterization of the femme fatale is so extreme that one gives up on hating her and replaces that resent with the pity and irritation towards his lover's blindness and surrender. Yet again, this does not make Woody Allen unhappy, as the male character's passiveness, his self-destruction, and him adding the woman's sexiness to every excuse of him are Allen's remaining aphorism about the very relationship.

Last but not least, I should not finish without adding the surprising success of Jason Biggs' acting and its contribution to Allen's characterizations.