Billy Wilder Films or "Can you Love me?" / Billy Wilder filmleri ya da "Sevebilir misin beni?"

Geçtiğimiz haftabaşında (Amsterdam'da) her yer karla kaplı olduğundan, ben son zamanlarda evden pek çıkmaz olduğumdan, bir de bu duruma çok uyacak ve kendi zevklerime ihanet eder bir şekilde karamelize armut aromalı bir çay keşfedip, içmek için kendime bahaneler yarattığımdan olabilir, yeni takıntım Billy Wilder'ın siyah beyaz filmleri. Aslında Billy Wilder ile başlamadı hafta. Amacım uzun zamandır izlemek istediğim klasikleri elden geçirmekti ve ilk gözüme çarpan da Sunset Boulevard oldu. Fakat ondan sonra listeme devam edemedim, filmde Billy Wilder'ın daha sonra çekeceğe bir filme, The Apartment'a yaptığı göndermeyi öğrenip, bir sonraki gün de onu izledim. E yapacak bir şey yok, daha sonra da The Lost Weekend geldi...

Bu üç filmin de ortak teması, kendisini başarısız hisseden insan psikolojisi. Üç filmin de dahil olmadığı, ancak şiddetle göz kırptıkları Film Noir türünün etkisi, tutunmaya çalışan ancak hep yanlış dalları tutup bir de doğru ağaçta olduğunu iddia eden, ve karşısına hep görünmez eller tarafından koyulan engeller çıkan, başarısız karakterleri. Bu bağlamda bir Billy Wilder sineması özelliğinden de, dönemin politik okumasından da bahsedilebilir...

Benim neyi sevdim diye not aldığım nokta ise bambaşka: Üç filmde de tahmin edilebilirlik oldukça düşük. Süprizlerden bahsetmiyorum. Yokluğuna sevindiğim şey günümüz Hollywood sinemasının başı sonu belli filmlere imza atma durumu. Örneğin The Apartment, izlediğim en naif aşk hikayelerinden birini anlatıyor. Ancak bunu kavuşmalarsız, catharsis'siz yapıyor. Aynı hayat gibi, bazen olmayınca olmuyor ve karakterler gelişmiyor, anlamıyor, ya da görmüyorlar. Ya da The Lost Weekend'de saklanan obje, hikayenin en tepe noktasında bulunmuyor, ve bulununca da artık önemi kalmamış oluyor.

İçime sinmeyen tek şey, The Apartment'ın son 5 dakikasının, üst paragrafımı yalancı çıkarır biçimde toparlayıcı, temiz olması. Ancak karakterlerin doğallığı sebebiyle affedebiliriz onları, belki? Sunset Boulevard'ın son beş dakikasının ise sonradan bir klişe haline geldiğini düşünebiliriz. Hoş bir şey düşünmeye gerek yok, oyunculuğun yerinde abartılığı, hikayenin sonunun belli olması (yine de hala bir inanılmazlık hissi vermesi) ve bir de kamera ışıklarının hüznü, yeterli bize. Son olarak The Lost Weekend'de ise, başka türlü bitemezdi film, yoksa bitmeyecekti hiç bu haftasonu...

Maybe because last week was all snowy in Amsterdam, maybe because lately I haven't been leaving the house much, or maybe I discovered a new kind of tea (even though I do not drink tea!), my new obsession is Billy Wilder's black&white films. In fact, the week has not started with Billy Wilder. The initial goal was to cross some classic films from my "to watch" list. I started with Sunset Boulevard. Then The Apartment, a film referenced in the former, followed. And now, it was too late to go back so I continued with another Billy Wilder film: The Lost Weekend...

All three films, have a character in common, who feels to be a failure. In that sense, all three have a characteristic of film noir, even though none of them is a proper film noir example, which is the main character, numbed by failure, trying uselessly, looking for a way out it the wrong places, forcing the wrong doors. Thus, it is not only possible to talk about a common theme in Billy Wilder films, but it is also possible to see the social and political references to the film's actual time-period.

However, I took a different note to my notebook. And that is the common unpredictability of all three. No, I am not talking about twists. What I admired was what the contemporary Hollywood cinema lacked as its stories are calculable, expected and foreseen. For instance, The Apartment tells one of most naive love stories ever, and it does this by replacing the expectation of catharsis with the acceptance of the non-realization of the dreams. The film is still a (Hollywood) film: it is still more beautiful, more coincidental and more neat than life. Yet, the life and film has something (sorrowful and beautiful) in common: sometimes it just does not happen... It is almost the same in The Lost Weekend, as the hidden object, the object that the character searches to the death, is not to resolve everything when it is found, it may even be never found, or better, it may have already lost its importance when found...

The only thing, that perhaps I am not comfortable with, is the ending(s). Firstly, the last 5 minutes of The Apartment is too perfect, too neat for my previous paragraph. Yet, I may forgive them and I may get blinded by the natural acting of the actors. In the last five minutes of Sunset Boulevard, I am definitely blind since the acting is perfectly exaggerated, since the idea is still new at the film's time and since the camera light are noticeably wistful. And lastly, The Lost Weekend's last five minutes had be to that day, there were no other chance because otherwise it was impossible for the weekend to end.

Sevebilir misin beni? Yüzüm eskidi, çizgilerini tüm aynalarım, ne kadar tozlu bıraksam da onları, inatla gösteriyorlar. Sesimi dinlemek istemiyor artık kimse. Rüyalarımda hep sırtlar görüyorum, yüzler yok, hep sırtlar dönük bana. Yine de sen, sevebilir misin beni?
Ben çok güzelim çünkü. Ölesiye güzelim! Unuttun sen de sadece, bildiğini bile bilmiyordun ama unuttun işte. Rengim rengine yakışıyor, ikimiziz diye değil ama, ben çok güzelim diye.
O yüzden sev beni, ben çok güzelim diye sev!
Gelir misin evime, girer misin kapımdan? Çünkü biliyorum, bir okusan yazdıklarımı, bir dinlesen sesimi, nasıl aşık olursun bana. Hem de nasıl!

Can you love me? My face is old, the lines are visible on the mirror, no matter how much dust they have on. Nobody wants to hear my voice. My nightmares are full of the back of suits, no faces, only men, not facing me. But still, can you love me?
I am, indeed, beautiful. I am beautiful to death!
You just forgot me. I know you didn't even know that you knew this, but somehow you forgot: I am, indeed, beautiful. My colors look good with your colors. Though, it is not because it is us. It is because I am, indeed, beautiful. So love me. Love me just because I am beautiful.
Would you come home, would you open my door? Because I know, I know that if you read what I have written, if you hear my voice, if you see my face; you will, indeed love me. Indeed!

Sevebilir misin beni? Dertlerime, sessizliklerime ve hep başka odalarda konuşuyor olmama rağmen?
Benim aklım başka yerde; hangi başlıkların altında ismim yazdığında, penceremin ve masamın büyüklüğünde. Herkesi görüyorum bu yüzden, her bir yüzü, her bir ismi biliyorum; ki onlar da beni görsünler, beni bilsinler. Bir tek seni unutuyorum, seni görmeyi unutuyorum sadece. Yine de, sevebilir misin beni? Başımı çevirirsin belki, başka yere baktığımda "burada" dersin, "huzurun orada değil, burada." Ama önce sevmen lazım beni.
Ben görmüyorum seni; yüzünü, doğruluklarını ve yanlışlarını, yanındakileri ve içindekileri görmüyorum. Sen, yine de, sevebilir misin beni?

Can you love me? Can you love me despite my troubles, my silence and my insistence on speaking in other rooms but this? My mind is on somewhere else: on the titles, on the papers, on how big my window is, how big my table is. This is why I can see everyone. This is why I know every face, every name. I know so that they know, they know my face, my name. Though, I can't see you. I keep forgetting to see you. But you, can you still love me? Perhaps you turn my head, and say "it is here, the peace is just here, don't look the wrong way." But first, you have to love me.
I can not see you. I can not see your face, your mistakes, your decisions, your cries. But you, can you still love me?

Sevebilir misin beni?
Seni unutuyorum ben hep, kimdin, niye tanışmıştık ve nasıl değiştirebilirdin beni. Unutuyorum çünkü, kendimi unutuyorum ben, zaman zaman. Bir hayalim vardı, hayalimde bir ben. Kayıp gitti elimden. Ondan sonrası hep düşüş. Ben alıştım bu düşüşün rüzgarına; seviyorum saçlarımın uçuşan halini, kollarımın çekilmesi de acıtmıyor artık (ya da o kadar acıyorlar ki, hissetmiyorum bile). Ben alıştım da, sen sevebilir misin beni?
Bu düşüşün sonu yok gibi, metrelere metreler ekleniyor her yanlış kararımda. Bu sonsuzlukta, sen yine de, sevebilir misin beni?

Can you love me? I forget you, all the time, every time. I still do not remember your name, who you were, why we met and how would you change me. I forget because from time to time, I forget myself.
I had a dream, a dream of myself. It fell, I could not hold it in my hands. I still do not know whom to blame for my stillness. I have been falling since, all the time, every time. Yet, I got used to the wind. I even like my hair in the wind and I do not feel the pain in my arms (perhaps because they got numb). Yes, I got used to it, but you, can you love me?
It feels like there is no end to this fall. Every decision of mine adds more miles to it. Yet, in this vicious eternity, you, can you still love me?