Kişisel / Personal

Cümlelerin Noktaları

Cümlelerimin uzadıkça uzadığı, kendilerine bir türlü nokta bulamadıkları bir dönemimdeyim. Bunun keyfini sindire sindire çıkarmak, noktaların bitişle alakasından rahatsız olmak yerine, telaşla, korkuyla, yazdıkça yazıyorum, harf ekledikçe ekledikçe ekliyorum kendime; sonunu, sonumu görürüm umuduyla. Tenime en çok batan, en sivri kelimeler “peki ya”lar, “ya şöyle olursa”lar, “ama ya”lar. Bunlar, hep daha çok harf, daha çok kelime getiriyorlar yanlarında. Bitmeyen cümleler ise daha çok telaş, daha çok korku...

Ben hep böyle olmuşumdur zaten. Bilinmezlik, nefesimi keser benim ve iyi anlamda değildir bu – maceracı değildir ruhum. Ben hep, yarınımı bileyim isterim. Hangisi benim yatağım belirli olmalı, ve ben bir yere ait olmalıyım; eşyalarımı istersem hemencecik toparlanacak, her şeyi yanımda götürebilecek şekilde yerleştirmeliyim. Şimdi de, noktasız olduğundan uzun cümlelerim, ve ben bitsinler diye yazdıkça yazıyor olduğumdan, kontrollerini kaybettim herbirinin. Hayat denilen bu karışıklığın(mın), bana sunduğu seçeneklerin bolluğunda, karar adını verdiğim noktaları arıyorum orada burada.

En korkuncu, vücudumdaki dayanılmaz ağırlığın sebebi, “keşke” kelimesi. Belki noktaları yanlış yere koyacağım – yanlış kararlar vereceğim. Ya da belki yanlış cümlelerle dolu olacak bu sayfalar, baştan başa. Daha yazılmamış kelimelerin korkusu hep bunlar. Bunlar hep, noktaların özlemi, ve noktalara karşı korku...

Emma’nın Cümleleri

Birbirine çok uyumlu pastel renklerin doldurduğu, herkesin oturacağı yerin önceden belli olduğu, onlarca çeşit yemeğin en güzel şekilde sunulduğu ve tüm aile fertlerinin (yenilerinin ve eskilerinin) hepberaber oturduğu, daha ilk bakışta “güzel” olan bir resmin tam ortasında Emma. Fakat işte, filmin bir iki sahnesi var, çok şey anlatan ve benim de aklıma kazınan. Birinde, kendi çocuğunun paltosunda, gizlenmiş bir not buluyor Emma, bir aşk notu, gizli bir tutkunun cümleleri. Filmin tarzının sessizliğinde, ve görselliğinin güzelliğinde, bağırmadan anlatıyor bize Emma’nın telaşı, o notun ne anlama geldiğini: Emma’nın düzenli ve tatmin edici hayatında, cümleleri yok, ne tutkulu ne de gizli, ne aşk dolu ne de heybetli. Ve başka bir sahnede, yıllar öncesinden aklında kalan bir tat, büyük bir tabağın tam ortasında küçücük duran pahalı bir yemekte geliyor, önce Emma’nın masasına, sonra da aklına. Emma, hatırlıyor, kaybettiği ve kaybettiğini unuttuğu şeyi. Emma, olmayan cümlelerini hatırlıyor, ve cümlelerinin olmadığını.

Io sono l'amore’nin müthiş bir görsellikte ve bu görselliği hikayesinin bir parçası yaparak anlattığı şey, tam da korktığum şey: pişman olmak. Bir gün, çatalımdan beynime, hızlı ve sarsıcı bir şekilde giden bir fark edişle, mutlu olmadığımı anlamak! Filmin, anlatmamak için kendimi zorladığım, önce hızlı bir koşuş ve “hemencecik toparlanan eşyalara,” ardından da  müthiş bir bakışmaya/onaya sahip olan son sahnesi, çok geç mi yoksa zamanında mı bilmiyorum. Zira bu soru, noktaları silebilir misiniz yeni kelimeler eklemek için cümlelere sorusu. Cevabını, bilmiyorum.

George’un Dansı

Eğer Emma’nın telaşını yaşarsam bir gün, George’un dansını edebilmek isterim ben de.

A Single Man’in George’unun, başkasının öznesiyle başlattığı cümlesi yarım kalmış: sevdiği birini kaybetmiş George. Bambaşka bir acı bu, anlaşılmaz, tarif edilemez ve o kadar büyük ki, bütün cümleleri susturur, söylenesiniz gelmez. George, renklerini kaybeder: herkes 60’ların güzelliğinde rengarenkken, onun gördüğü her şey gri olur, elde değil. Sabah uyanmalar mutsuzluktur artık, sırf yanında onu göreceğinin yalan müjdesini veren rüyalar yüzünden. Sonra bir gün, mutsuzluğunu üzerine giyerek, bir çılgınlık yapar George; yaşı başkaymış, sıfatı başkaymış, hiçbir şey olmazmış gibi, buz gibi soğukta denize atlar, tanımadığı bir adamla yüzer. Ardından eve, şimdi tek başına yaşadığı evlerine gelir(ler), kurulanmak için. Burada, bir çılgınlık yaptığını anlar George, bir başkası olmadığını hatırlar. Ancak sonrası kırılan camlar, yumruklanan duvarlar olmaz; dans eder George. George, tanımadığı bu adamla, çılgıncasına, gençcesine, hiçbir şey olmamışcasına, dans eder.

Bir gün, ben de eğer pişman olursam cümlelerimden, umarım tam da bu dansı yapabilirim. Çünkü, müziğe rağmen filmin hüznü devam eder o sahnede: Ne George unutur, ne ölüler geri gelir, ne her şey çok güzel olur. Ancak George, yaşıyordur; o kadar ki dans edebiliyordur hala, anlamsızca. Her şey geçtiği için dans etmez George, edebildiği için eder. Geçmez rüyaları, değişmez cümleleri; ama buradadır işte, bunu kabul eder. Yarım kalmış cümleleri, ya da yanlış kelimeleri, kabul eder(edebilir mi?) insan, ve dans eder; sırf, hala burada diye.

Alex’in Kararı

Beni sakinleştiren kelime, vücuduma hafiflik veren, kalemi bıraktırıp, cümlelerimi noktasız bitiren kelime ve dansımın müziği: “bilemezsin” kelimesi.

“Bilemezsin”in anlamı, aynı Alex’in başına gelenler gibi, binmeyeceğim metronun, tanışacağım kadının ve bırakacağım çakmağın başıma neler getireceğini bilememem. Alex de bilmiyordu, bir hatanın tüm geçmişini sileceğini; birden bire şapkadan çıkan tavşan gibi, tüm hayatının değişeceğini. Hepsi çakmağını bırakmaya karar verdi diye oldu. Düşündü mü o anda, neler olacağını, ve düşündükleri doğru mu çıktı: bilemezsin. Olanlar, başka türlü olur muydu: bilemezsin. Neden tanımıyor artık kimse Alex’i, neden bu film, Reconstruction, rüya gibi anlatıyor hikayesini ama bir o kadar da gerçekçilik iddiasında: bilemezsin.

Bilemezsin, çünkü hayat denilen bu karışıklığın(mın), Reconstruction’ın aksine, “peki ya”larına bir cevabı, cümlelerine bir alternatifi yok. Reconstruction, en başından uyarıyor seni, bu bir filmdiyor, bir illüzyon. Benim cümlelerimi yazdığım kağıdın böyle bir notu yok. Ben, ama, yazabilirim her sayfanın başına: Bu bir illüzyon, ve sen, bilemezsin, film nasıl bitecek. Dans ederim umarım sonunda, beklediğim gibi bitmezse film, en azından.

*It has been one year that I have been thinking about the meaning of languages for emotions. It has again been one year that I have been trying to cry and laugh in another language than my native one. I have been asking people the language that they think in. I, myself, am not sure. Yet, one thing that I am sure of is that the beauty of my sentences, inevitably and perhaps unfortunately, highly depends on my mother’s words, which I learned without an effort, and which accompanied my first tears and laughs. Hence trying to translate my feelings, I apologize. Notably, my apologies are to my emotions as much as they are to my readers.

The Periods

Trying to write pages after pages, which is a beautiful metaphor for simply living, I am in this certain period, in which I am unable to finish my sentences. And what I feel is not the relief due to the continuity but panic due to ambiguity. Hence, I cannot put down the pen, I cannot keep the silence and I cannot keep myself from adding more letters to more letters. What hurts my fingers, while I press the ballpen down, are the words “what if” and “perhaps”.  And like a ever growing vicious circle, more “what if”s bring more letters, more words, but no periods to sentences and thus no relief, no silence, no peace.

I have always been like that, I know – I am simply not an adventurous. I always enjoy knowing the hours of tomorrow, the length of them, their end and their beginning. I should (must?) always know which is my bed, I should belong somewhere. All my belongings should be in order, whether on the shelf or in a drawer, so that I can pick  all of them up, if I have to move. And now, since my sentences keep getting longer and longer, and since I keep adding more and more with the hope of finishing, I cannot keep them in order. And lately, I have been looking for periods, which are cruelly called decisions, in this messy pile, which is, in good faith, called life.

The scariest part of all is the weight of the words “what if.” Perhaps I’ll put the periods in all wrong places – I’ll make the wrong decisions. Or perhaps the sentences will entirely be wrong. And absurdly, all this is longing for periods, and fear against them.

Emma’s Words

The picture that Emma is painted on is beautiful: Pastel colors are in harmony, seats are already decided on, several classy dishes are presented in fancy a manner and the table has the entire members of the family (the old and new ones). Yet, in the middle of this beauty, there are some still-beautiful-yet-also-itching, unforgettable scenes. In one, Emma finds a hidden note in the pocket of one her child’s coat. It’s a love note, filled with sentences of a hidden passion. And braced up by the film’s silent style and beautiful visuals, Emma’s silent yet beautiful panic tells us the real meaning of the note for Emma, and it is what Emma lacks in her life: the sentences. In her stylized life, the pages are clean – empty. There are no sentences with the words of love, of secrets, of passion. In another scene, a taste left behind in another life comes first to Emma’s table with a fancy dish and then to her mind. This reminds her what she has lost and what she has forgot losing. Now she remembers the missing sentences, remembers that she misses the sentences.

What Io sono l'amore tells with amazing visuals is precisely the ground for my fear: What if one day, a dreadful realization moves from the dish on my table to my fork and then to my mind? What if I realize that I am not happy?

There is an end to Emma’s misery in the film, which is told in a beautiful scene, with an improbable look, heartbreaking packing and an expeditious run. I am trying hard not to tell you about this beauty and not to ruin your film watching experience. Yet, I ask myself whether this run is for too late or on the contrary, in time. And I know that asking this to myself, what I actually question is the possibility of erasing and re-writing the sentences, replacing the periods...

George’s Dance

Thereby, in case of getting caught by the surprise of a dish, a taste and a fork, what I hope to have one day  is the ability to dance like George: George’s dance versus Emma’s panic.

A Single Man’s George has a half-finished sentence: he lost someone he loved. This is an inexplicable sorrow, one that you cannot describe, one that you cannot understand, and one that is so huge that it silences all other sentence. George loses his colors: While the world continues to be colorful with the touch of 60s, he sees everything in grey. Now just because of the night’s cheating dreams that celebrate the return of him who had been lost, even waking to the day is wretched.

Then one day, as if he has a different age, as if he has a different title and as if nothing has happened, George puts on his misery and does a mad thing: He jumps into the freezing sea and swims (and laughs) with a man he does not know. Afterwards, they return George’s home to get dried. And that is when George remembers who he really is, and sadly who he actually is not. However, neither the shattering glass nor the screams follow this shock. On the contrary, George puts on some music, and begins dancing. George, an old man with grief, and one that is completely wet, dances in his living room with a stranger. He dances as if he is crazy, as if he is young, and as if nothing happened. He dances.

So if one day an unbearable shock due to the state of unhappiness catches me, I hope to be able to do the same dance, at least eventually. I am saying this, and I can believe in this because despite the music, the sorrow never leaves George’s living room during his dance. Neither that George forgets nor that the dead returns. Yet, George exists. He does exist. There is no doubt to that because he can dance, even without a reason.

George does not dance because it has passed; he dances because he can. His deceitful dreams remains to exist, as well as his unfinished sentences, yet so does he. And George accepts this very fact. And thereby, my question gets an answer: despite the pages and despite the sentences, one can dance; just because he can.

Alex’s Decision

Perhaps what calms me down, what puts on some music for me and what makes me put the pen down and leaves the sentences as they are is these words: “You never know.”

“You never know” means that you cannot know what does the subway you leave, the woman you meet and the lighter you forget bring to your life; just like Alex did not. Alex did not know that a mistake would delete all of his personal history, that it would change everything in his life. And it all happened, just because he left his lighter in a bathroom!

You may never know whether he thought about the consequences at that time, or not. You may also never know whether he was right in his thoughts or not. How come everyone in his life suddenly forgets who Alex is and how come this film, Reconstruction, tells a dream-like story in a way that it is the reality: you, actually, may never know.

Thus, here we are. Here I am. I do not know and I may never know. Unlike Reconstruction, there are no alternative scenarios in my life that I can replay and there are no scripted answers to my “what if”s. Reconstruction warns me from the beginning and reminds me that this is a fiction, a film, an illusion. Yet my pages does not have any warnings. However, I myself can write one in the beginning of every page: This is an illusion, and you, may never know how will the film end. And after that, if the film does not end as I hope it to, I can at least hope to dance.

Io sono l'amore (I Am Love, Benim Adım Aşk)

Luca Guadagnino/ İtalya / 2009 / 120’

A Single Man (Tek Başına Bir Adam)

Tom Ford/ ABD / 2009 / 99’

Reconstruction (Yeniden Sev Beni)

Christoffer Boe/ Danimarka / 2003 / 91’

!f 2013 Tavsiyeleri / !f 2013 To Watch List

Lisede resmi izinle okul kırıp gittiğim, atmosferine hayran kalıp, “ben büyüyünce..” cümleleri kurduğum İstanbul’un İstanbul festivallerinden biri sesini başka başka şehirlere de duyuyarak, 12. kez keyif vermeye geliyor.

Bir süredir resmi olarak açıklanmasını beklediğim ve “!f 2013 izlenecekler” listemde yerini alan filmler ise şöyle:

I remember ‘officially’ ditching school in highschool and visiting !f İstanbul with its motivating atmosphere. I was so motivated that I remember beginning to say those sentences which start with “When I grow up..” In a little bit more than two weeks, that festival is here again, for the 12th time, to give us ‘independent joy.’

I have been waiting for the official announcement to share my list of “!f İstanbul 2013, To Watch List.” And after today’s press conference, here they are:

1. Holy Motors (Leos Carax, 2012)

Benim en ciddiye aldığım en iyi listelerinden biri olan (haliyle) Sight&Sound’un 2012 listesinde 4. sırada yer almakla kalmayıp birçok listede de başı çeken bu film, (Türkiye’de vizyona girmemiş olması sebebiyle sessiz sedasız) olay yaratan filmlerden biri. Benim zamanımda aklımı almış filmlerden biri olan Les Amants du Pont-Neuf’un (1991) yönetmeni, Leos Carax, Holy Motors’da olay değil durum anlatma becerisini futuristik (ama değil) bir güzellikte ve de rahatsız edicilikteki görsellikle birleştiriyor. Bir “sinema:” manifestosu olan Holy Motors, kısa ve sakin cümlelerle neden sevdiğinizi anlatabileceğiniz bir film değil; Sebeplerinizin de film gibi karışık hatta manasız olması muhtemel.

Sight&Sound announced its best of 2012 list and it was, of course!, one of the few ones that I took seriously. Holy Motors was not only the 4^th on this list but it was also the 1^st in many other. Leos Carax - whose Les Amants du Pont-Neuf (1991) was an object of admiration for me – is visualizing his discourse about ‘telling a situation, not a story’ with a futuristic(?), beautiful and disturbing atmosphere. Holy Motors is definitely a manifest of “cinema=” and it is not easy to put in plain words why you liked the film; the grounds are likely to be intricate and inarticulate, just like the film...

2. Tabu (Miguel Gomes, 2012)

İki bölümden oluşuyor Tabu; Kaybedilmiş Cennet ve Cennet. Birincisinin ikincisini sessizce dinlemesi ile bir sessiz film, birincisinin buruk komikliği ile bir absürd komedi, hikayenin duruşu ile politik bir sömürge eleştirisi, hikayenin kendisi ile bir aşk filmi, düğümleri ve düğümlerin çözümü ile ise sürrealist bir film var karşımızda. Nihayetinde ise, Tabu, sinemaya yazılmış bir aşk mektubu; fragmanını izleyince heyecanlandığınız filmlerden.

The two episodes makes one film: Lost Paradise and Paradise. The latter is heard silently by the first so it is a silent film; the first has a sour hilariousness so it’s an absurd comedy; the motives behind the film point out a political criticism of colonialism; the plot tells a love story; and finally the articulation is with surreal depictions. In the end, Tabu is a love letter written to cinema itself. One of those films: solely the trailer excites you...

3. Room 237 (Rodney Ascher,2012)

Shining (Stanley Kubrick, 1980)’in tüm (ama gerçekten tüm) şifrelerini, göndermelerini ve örtülü mesajlarını ortaya çıkarma iddiasındaki bu filmin ‘güzelliği’ Kubrick hayranlığından da, Shining'in efsanesinden de gelmiyor. Room 237’nin keyfi, bir sinefil filmi olmasında. Zira Room 237, Shining ile örnekleyerek bir film deneyimi ve film sevme hikayesi anlatıyor. Filmin teorisi ve/veya tarihi ile azcık ilgiliyseniz, tabir-i caizse keyiften dört köşe izliyorsunuz filmi.

Room 237 claims to unravel each and every one (I mean all, really, all!) of the mysteries, hidden meanings and references of Shining(Stanley Kubrick, 1980). Yet, the ‘beauty’ of Room 237 is neither based on Kubrick’s genius, nor on Shining’s legend (even thought the story of it does). The pleasure is on it being a cinephilia film. Exemplified in Shining, it tells a story of experiencing and loving film in general. If you are interested in film theory and/or history of film, it’s a film to watch with overjoy.

4. Benim Çocuğum(Can Candan, 2013)

Kişisel ve profesyonel hayatımda çok önemli bir yer kaplayan Can Candan’ın son belgeseli olan Benim Çocuğum’a ilgim bu özel sebepten kaynaklanmıyor sadece. Benim Çocuğum, sadece konusunu dinlemenin bile tüylerinizi diken diken ettiği, konuşulmayanların, aslında çok (ve de nasıl) konuşulduğunu anlatan bir film. Toplum tarafından yeniden, ve de zorla konumlandırılan varlığın, en bireysel halinde, ailede, koşulsuz sevgi çerçevesinde, yeniden kabullenilişinin hikayesi Benim Çocuğum. Bana göre, bir ebeveynin, çocuğunun cinsiyeti üzerinden cinsiyet kavramını yeniden öğrenmesi, en güzel, ve de en acılı aşk hikayesi.

The interest I have on My Child is not solely based on the fact that the director, Can Candan, is personally and professionally a very important person to me. The film itself is greatly powerful with its story that gives you goosebumps right from the start. My Child tells the sorrowful yet hopeful tale of re-defining the already re-defined (by the society) gender issues within the most personal social group, family, and most importantly, by pushing itself beyond the boundaries of ‘unconditional love.’ If you ask me, the story of a parent learning the issue of gender and re-defining his/her definitions through re-meeting with his/her child’s identity is the most beautiful love story ever...

5. Laurence Anyways (Xavier Dolan, 2012)

6. Jin (Reha Erdem, 2013)

7. Seven Psychopaths (Martin McDonagh, 2012)

8. De Rouille et dos (Jacques Audiard, 2012)

9. Black Pond (Will Sharpe, Tom Kingsley, 2012)

10. The Act Of Killing (Joshua Oppenheimer, Christine Cynn, Anonymous, 2012)

11. Le Magasin des suicides (Patrice Leconte, 2012)

12. Halley (Sebastián Hofmann, 2013)

A Never Ending Love / Bitmeyen Aşkım : Woody Allen

Woody Allen, birçok kişinin olduğu gibi benim de "en"im. Sebebini sorarlarsa, "zeka" derim, "sorunlu ama kesinlikle zeki ahlak anlayışı," "kendine haslığı," ve beni kesinlikle bıktırmadan, hala hayran bırakan "aynılığı" diye de eklerim.
Ve geçenlerde de sordular, "en" sevdiğin Woody Allen'lar hangileri peki diye:

As it is for many, Woody Allen is "the" director for me as well. If I am asked why, I probably answer with "intelligence," with "crooked but always witty sense of morality," with "individuality, uniqueness" and of course with "the non-weary, admirable alikeness."
And lately, I was asked what are "the" films of Woody Allen, according to me: 


Annie Hall (1977)

Birçok kişinin sadece en sevdiği Woody Allen değil, en sevdiği film de aynı zamanda. Bana birkaç sene önce, çok sevdiğim biri hangi filmi sen çekmiş olmak isterdin dediğinde birçok kabul görmüş sanat filmi sıralamış sonra da "Dur, vazgeçtim, boşver hepsini. Ben Annie Hall'u çekmiş olmak isterdim" demiştim.
Annie Hallu'u yaratmış istemiş olmamın sebebi ve aynı zamanda filmi de bu kadar popüler yapan şey, benim için en azından, kişiselliği. Woody Allen zaten her filminde, o sene aklından geçenleri, aşk, arkadaşlık ve ilişkiler hakkında fikirlerini anlatıyor. Annie Hall da şüphesiz aynı düşünce akışının somutlaştırılması. Ancak Annie Hall, belki de bir çok Allen filminin aksine, daha başı sonu belli, daha bizim de başımızdan geçmiş bir hikaye anlatıyor. Uzun bir zaman dilimine yayılan, başarısızlıklarla ve büyümelerle dolu bir ilişki Annie Hall'la kurulan ilişki. İzlerken kendini ilişkinin iki tarafında da görmek mümkün, iki tarafın başarısızlıklarını da üzerine alınmak, büyümeleri övmek, uzaklaşmalara üzülmek. Bu yüzden de, Annie Hall belki de en 'seyirciye yakın' filmi Woody Allen'ın.
Hikayesinin yanında, bir de müthiş dördüncü duvar yıkmalarına, film oyunlarına, zamansız anlatımlara ve elbette ki harika bir kimyaya sahip oyunculara sahip Annie Hall. Sonuçta da, şahsımın sayısız kere izlediği, ve hala sıkılmadığı, nadir filmlerden biri.


Some time ago, I was asked by someone about the film that I wish I had made. My first answer was a long list of well-appreciated art house films. But then, I remember saying "No, forget all. I wish I had made Annie Hall!"
For many, Annie Hall is not only "the favourite Woody Allen" but also "the favourite, in general." 
The reason of Annie Hall being my last answer to that question, and also it being many people's favourite, is related to its intimateness. It is well-known that Woody Allen things about 'stuff' - men, women, love, friendship, relationships, sex - and every year, makes a film out of those. Beyond doubt, Annie Hall is the concrete version of the same movement of thought. Yet at the same time, it tells a more familiar, perhaps more realistic, or more widely-known story, compared to other films of Allen.
The relationship with Annie Hall, which is a lasting one, is full of failures and growing-ups. It is possible identify with both parties; it is possible to take the failures personal, to praise the growing-ups and to be saddened by the (several) separations. Perhaps mostly because of these easy identifications, it is the most connected-to-the-viewer film of Allen. Or perhaps it is that to me!
And lastly, apart from its story, the film is full of smart 'breaking of the fourth wall's and of tricks that are specific to the medium of film. And it presents a fun-to-watch time warps with so-fun-to-watch characters.
And in the end, it is one of those very rare films that I can watch several films, enjoying the every time.




Hannah and Her Sisters (1986)

Bir övgü olarak "tam bir Woody Allen" diye tanımladığım filmler var. Hannah and Her Sisters da onlardan biri.
Her şeyden önce, bol diyaloglu (o yüzden de oldukça gerçekçi) ve gürültülü gibi gözüküp aslında düz bir çizgi üzerinde ilerleyen ve karakterlerini katman katman tanıtan anlatımıyla, daha ilk beş dakikasında çok başarılı bir yönetmenlik örneği sergileyen bir film Hannah and Her Sisters. Hikaye genç ve güzel, maddi durumu yerinde üç kardeş ve onların eşleri, sevgilileri, eski eşleri ve eski sevgilileri arasında geçmekte ve içinde bir sürü Woody Allen teması barındırmakta: resimden, mimariden, şiirden hoşlanan burjuva sınıfı, göreceli bir şekilde sorunlu olan, ancak herkesin normalleştirir bir şekilde kabul ettiği bir ahlak anlayışı, hastalık hastası bir Woody Allen, sanat eserlerine gönderme, birbirleri içine geçen hikayeler, eşlerinden başkasına aşık olan insanlar, aldatmalar, sorunlu çocukluklar ve bir dolu zeki diyalog.
Birbirine benzer sahnelerle, çok güzel başlayıp şahane biten ve keyifle izlememek için neden bulması zor filmlerden Hannah and Her Sisters; kesinlikle en favorilerimden biri.


Some films are extremely Woody Allen (which is a huge praise) and Hannah and Her Sisters is certainly one of them.
Above all, it is an example of admirable directing: It develops with crowded (and so realistic) dialogues yet it moves through a certain and straight line. Also, it beautifully introduces its characters layer by layer and tells its story with these very layers. The story revolves around three young, beautiful and financially safe sisters, their husbands and lovers and finally their ex-husbands and ex-lovers and it contains many Woody Allen elements: the bourgeoisie that adores paintings, opera, architecture and poetry, the crooked yet-somehow-accepted-as-normal understanding of morality, a hypochondriac Woody Allen, references to many classic artist, switching lovers as well as husbands, cheatings, break-ups and make-ups, problematic childhoods and finally plenty of witty dialogue.
Hannah and Her Sisters starts with a beautiful beginning and ends with a wonderful ending, which are smartly and humorously similar. It is one of those films that I find it hard to find a reason not to like and not to have a very fun watching experience.

Deconstructing Harry (1997)

Deconstructing Harry, bir Woody Allen filmi olması dışında öznel anlatım ve bilinç akışının, hayalin ya da yaratıcılığın görselleştirilmesi tekniklerini kullanması ve en önemlisi bu tekniklerin (master tezimde iddia ettiğim gibi doğal bir) sonucu olan güvensizlik duygusunu hikayesinin konusu olarak sunması ile kişisel favorilerim arasında.

Şöyle ki film, adını anlamlı kılar bir şekilde hikayesinin katmanlarının sınırlarını teker teker çizerek ilerliyor: En başta izlediğimiz kısa hikayenin Harry'nin kitabı olduğunu anlıyoruz önce, hemen ardından da gerçek olaylara dayandığını; Daha sonra izlediğimiz ve başka bir hikayenin anlatımının görselleştirilmesi ile birleşen sahnenin ise bütünüyle Harry'nin psikologuna anlattıklarının görselleştirilmesi olduğu anlaşılıyor. Film sonuna kadar bu şekilde, benzeri görselleştirmeler ile devam etmekle kalmıyor, tüm hikayeler ya Harry'nin hayalürününün eseri ya da gerçek hayatta da terk edemediği 'kendi bakış açısı' ile ilgili bir şeyler anlatıyor. Ve elbette, karmaşık ve başarısız ilişkiler ile dolu bu hikayelerin hepsinde bir dolu Woody Allen aforizması ile karşı karşıyayız...

Deconstructing Harry, is not only very Woody Allen but it is also a very inspirational example of a film that uses subjective narration and visualization of creativity, thoughts and dreams. Perhaps more importantly, the film presents the unreliability, which is a part of the film watching experience and the natural result of the technique subjective narration in my master thesis, as an element in its story. Thereby, it is a personal favorite not only due to its Woody Allen-ness but also to its narration.

Making its title meaningful, Deconstructing Harry develops by making the borders of its different layers visible, one by one: First we realize that the first story we have been presented was from Harry's book, and then immediately it is revealed that it is also based on real events. The next scene, which is later combined with the visualization of another story turns out to be a visualization itself as Harry tells what has happened to his psychologist. The film continues to reveal short story like events only to be either Harry's creative imagination or to be about him not being able to abandon 'his point of view' in real life. And in the end, of course, it all comes down to Woody Allen statements about relationships, life, and death.

Manhattan (1979)

Zekasını takdir edip, güzelliğine hayran olup ama bir türlü anlaşamadığım, uzaktan sevdiğim bir film Manhattan. Sevgi hakkındaki karışık tanımlamalarından, ve beni bir şekilde rahatsız eden (ki Woody Allen hoşnutsuz olmazdı bundan), ana karakterin kafa karışıklığından basit bir aşk aforizmasına çok çabuk vardığı sonundan sebepli, aşkla sevemiyorum Manhattan'ı. 

Filmin, diğerleri gibi ısrarla akılda kalan sahneleri var, yukarıdaki afişi oluşturan Manhattan sokakarında sabahlama sahnesi bunlardan biri örneğin. En sorunsuzundan bir aşk hikayesi naifliğindeki bu sahne, filmin aşka karşı duruşunu da özetliyor aslında: güzel olduğu kadar geçici ve huzurlu olduğu kadar felaket habercisi. Belki de bu gerçekçiliği, aşkla sevdiremiyor bana filmi; müthiş güzellikte bir aşk huzursuzluğu zira anlattığı.

Manhattan is a film that I highly appreciate the intelligence of, that I admire the beauty of, yet a film that I cannot fall in love with. Perhaps the reason is its complicated love statements; or perhaps it is the ending, in which the main character jumps into the very conclusion -the last paragraph- of its love stories too quickly, while he is still confused about love (and life!). All I know is that this rapid conclusion is deliberate and that Woody Allen would appreciate this disliking of mine.

Like many other Woody Allen films, this film has several I-cannot-forget scenes, one being the Manhattan-streets-sunrise scene, used in the film poster above. This very scene, simply depicts a very simple falling-in-love moment, - a beautiful one for sure. And again, this very scene's specific depiction summarizes the film's stance on love: beautiful yet temporary, serene yet foreshadowing the coming griefs. Perhaps this realism prevents my falling in love: it is hard not to notice that Manhattan is a story of a beautiful unease of love.

Match Point (2005)

Diğerlerinin aksine, bu listede olup en az Woody Allen olan film Match Point, ve bu bir yergi değil.

Ayakları fazlasıyla yere basan, gerçekliği tartışılır, ama bu tartışılırlığı asıl derdini anlatmak için kullanan bir film bu. Yine Woody Allen aforizmalarından oluşuyor film, bu sefer oldukça açık bir şekilde, ve bu sefer aşk değil adalet hakkında. Karakterler siyah ve beyazlar, ya da grideler ve geçişleri anlatılıyor hikayede. Ancak en güzeli/değişiği/dikkat çekeni bir bilinmezlik ve bunun yarattığı gerilim hali. (Listedeki) diğer filmlerinde söylediklerini hali hazırda, derdi ya da açmazı belli karakterlerle anlatan Allen, bu sefer karakter gelişimini kullanarak anlatıyor derdini. İnsanın insanlığı, bu uğurda değişimi, yapabilecekleri ve sınırları da hikayenin hem konusu hem de Allen'ın aracı oluyor böylece.

Match Point is the only film in this list that is not-so-Woody Allen, and surprisingly this is not a complaint.

It is a (more) down-to-earth film. The level of reality is argumentative, yet this very argumentativeness is used as a mean to tell its story: "Things happen, unrealistically, usually to prove a point."

Match Point, like the others, has its own aphorisms; now about crime and punishment. The characters are either black or white, or they are in the grey zone and their movement (to the black) are the very story of the film. Respectively, the most beautiful part of the film is the very unpredictability of these movements, and the resulting tension. In his other films (that are on this list), Woody Allen tells what he wants to tell with already-created, definite characters. Yet in here, the very character developments tell what he wishes to tell. Thus, the human-nature, his capability of a person and his self drawn limits are not only the story itself, but also the tools of the story-telling.

*Deconstructing Harry görseli Olimpia Munoz'a ait.

  Deconstructing Harry movie poster is by Olimpia Munoz.

Billy Wilder Films or "Can you Love me?" / Billy Wilder filmleri ya da "Sevebilir misin beni?"

Geçtiğimiz haftabaşında (Amsterdam'da) her yer karla kaplı olduğundan, ben son zamanlarda evden pek çıkmaz olduğumdan, bir de bu duruma çok uyacak ve kendi zevklerime ihanet eder bir şekilde karamelize armut aromalı bir çay keşfedip, içmek için kendime bahaneler yarattığımdan olabilir, yeni takıntım Billy Wilder'ın siyah beyaz filmleri. Aslında Billy Wilder ile başlamadı hafta. Amacım uzun zamandır izlemek istediğim klasikleri elden geçirmekti ve ilk gözüme çarpan da Sunset Boulevard oldu. Fakat ondan sonra listeme devam edemedim, filmde Billy Wilder'ın daha sonra çekeceğe bir filme, The Apartment'a yaptığı göndermeyi öğrenip, bir sonraki gün de onu izledim. E yapacak bir şey yok, daha sonra da The Lost Weekend geldi...

Bu üç filmin de ortak teması, kendisini başarısız hisseden insan psikolojisi. Üç filmin de dahil olmadığı, ancak şiddetle göz kırptıkları Film Noir türünün etkisi, tutunmaya çalışan ancak hep yanlış dalları tutup bir de doğru ağaçta olduğunu iddia eden, ve karşısına hep görünmez eller tarafından koyulan engeller çıkan, başarısız karakterleri. Bu bağlamda bir Billy Wilder sineması özelliğinden de, dönemin politik okumasından da bahsedilebilir...

Benim neyi sevdim diye not aldığım nokta ise bambaşka: Üç filmde de tahmin edilebilirlik oldukça düşük. Süprizlerden bahsetmiyorum. Yokluğuna sevindiğim şey günümüz Hollywood sinemasının başı sonu belli filmlere imza atma durumu. Örneğin The Apartment, izlediğim en naif aşk hikayelerinden birini anlatıyor. Ancak bunu kavuşmalarsız, catharsis'siz yapıyor. Aynı hayat gibi, bazen olmayınca olmuyor ve karakterler gelişmiyor, anlamıyor, ya da görmüyorlar. Ya da The Lost Weekend'de saklanan obje, hikayenin en tepe noktasında bulunmuyor, ve bulununca da artık önemi kalmamış oluyor.

İçime sinmeyen tek şey, The Apartment'ın son 5 dakikasının, üst paragrafımı yalancı çıkarır biçimde toparlayıcı, temiz olması. Ancak karakterlerin doğallığı sebebiyle affedebiliriz onları, belki? Sunset Boulevard'ın son beş dakikasının ise sonradan bir klişe haline geldiğini düşünebiliriz. Hoş bir şey düşünmeye gerek yok, oyunculuğun yerinde abartılığı, hikayenin sonunun belli olması (yine de hala bir inanılmazlık hissi vermesi) ve bir de kamera ışıklarının hüznü, yeterli bize. Son olarak The Lost Weekend'de ise, başka türlü bitemezdi film, yoksa bitmeyecekti hiç bu haftasonu...

Maybe because last week was all snowy in Amsterdam, maybe because lately I haven't been leaving the house much, or maybe I discovered a new kind of tea (even though I do not drink tea!), my new obsession is Billy Wilder's black&white films. In fact, the week has not started with Billy Wilder. The initial goal was to cross some classic films from my "to watch" list. I started with Sunset Boulevard. Then The Apartment, a film referenced in the former, followed. And now, it was too late to go back so I continued with another Billy Wilder film: The Lost Weekend...

All three films, have a character in common, who feels to be a failure. In that sense, all three have a characteristic of film noir, even though none of them is a proper film noir example, which is the main character, numbed by failure, trying uselessly, looking for a way out it the wrong places, forcing the wrong doors. Thus, it is not only possible to talk about a common theme in Billy Wilder films, but it is also possible to see the social and political references to the film's actual time-period.

However, I took a different note to my notebook. And that is the common unpredictability of all three. No, I am not talking about twists. What I admired was what the contemporary Hollywood cinema lacked as its stories are calculable, expected and foreseen. For instance, The Apartment tells one of most naive love stories ever, and it does this by replacing the expectation of catharsis with the acceptance of the non-realization of the dreams. The film is still a (Hollywood) film: it is still more beautiful, more coincidental and more neat than life. Yet, the life and film has something (sorrowful and beautiful) in common: sometimes it just does not happen... It is almost the same in The Lost Weekend, as the hidden object, the object that the character searches to the death, is not to resolve everything when it is found, it may even be never found, or better, it may have already lost its importance when found...

The only thing, that perhaps I am not comfortable with, is the ending(s). Firstly, the last 5 minutes of The Apartment is too perfect, too neat for my previous paragraph. Yet, I may forgive them and I may get blinded by the natural acting of the actors. In the last five minutes of Sunset Boulevard, I am definitely blind since the acting is perfectly exaggerated, since the idea is still new at the film's time and since the camera light are noticeably wistful. And lastly, The Lost Weekend's last five minutes had be to that day, there were no other chance because otherwise it was impossible for the weekend to end.

Sevebilir misin beni? Yüzüm eskidi, çizgilerini tüm aynalarım, ne kadar tozlu bıraksam da onları, inatla gösteriyorlar. Sesimi dinlemek istemiyor artık kimse. Rüyalarımda hep sırtlar görüyorum, yüzler yok, hep sırtlar dönük bana. Yine de sen, sevebilir misin beni?
Ben çok güzelim çünkü. Ölesiye güzelim! Unuttun sen de sadece, bildiğini bile bilmiyordun ama unuttun işte. Rengim rengine yakışıyor, ikimiziz diye değil ama, ben çok güzelim diye.
O yüzden sev beni, ben çok güzelim diye sev!
Gelir misin evime, girer misin kapımdan? Çünkü biliyorum, bir okusan yazdıklarımı, bir dinlesen sesimi, nasıl aşık olursun bana. Hem de nasıl!

Can you love me? My face is old, the lines are visible on the mirror, no matter how much dust they have on. Nobody wants to hear my voice. My nightmares are full of the back of suits, no faces, only men, not facing me. But still, can you love me?
I am, indeed, beautiful. I am beautiful to death!
You just forgot me. I know you didn't even know that you knew this, but somehow you forgot: I am, indeed, beautiful. My colors look good with your colors. Though, it is not because it is us. It is because I am, indeed, beautiful. So love me. Love me just because I am beautiful.
Would you come home, would you open my door? Because I know, I know that if you read what I have written, if you hear my voice, if you see my face; you will, indeed love me. Indeed!

Sevebilir misin beni? Dertlerime, sessizliklerime ve hep başka odalarda konuşuyor olmama rağmen?
Benim aklım başka yerde; hangi başlıkların altında ismim yazdığında, penceremin ve masamın büyüklüğünde. Herkesi görüyorum bu yüzden, her bir yüzü, her bir ismi biliyorum; ki onlar da beni görsünler, beni bilsinler. Bir tek seni unutuyorum, seni görmeyi unutuyorum sadece. Yine de, sevebilir misin beni? Başımı çevirirsin belki, başka yere baktığımda "burada" dersin, "huzurun orada değil, burada." Ama önce sevmen lazım beni.
Ben görmüyorum seni; yüzünü, doğruluklarını ve yanlışlarını, yanındakileri ve içindekileri görmüyorum. Sen, yine de, sevebilir misin beni?

Can you love me? Can you love me despite my troubles, my silence and my insistence on speaking in other rooms but this? My mind is on somewhere else: on the titles, on the papers, on how big my window is, how big my table is. This is why I can see everyone. This is why I know every face, every name. I know so that they know, they know my face, my name. Though, I can't see you. I keep forgetting to see you. But you, can you still love me? Perhaps you turn my head, and say "it is here, the peace is just here, don't look the wrong way." But first, you have to love me.
I can not see you. I can not see your face, your mistakes, your decisions, your cries. But you, can you still love me?

Sevebilir misin beni?
Seni unutuyorum ben hep, kimdin, niye tanışmıştık ve nasıl değiştirebilirdin beni. Unutuyorum çünkü, kendimi unutuyorum ben, zaman zaman. Bir hayalim vardı, hayalimde bir ben. Kayıp gitti elimden. Ondan sonrası hep düşüş. Ben alıştım bu düşüşün rüzgarına; seviyorum saçlarımın uçuşan halini, kollarımın çekilmesi de acıtmıyor artık (ya da o kadar acıyorlar ki, hissetmiyorum bile). Ben alıştım da, sen sevebilir misin beni?
Bu düşüşün sonu yok gibi, metrelere metreler ekleniyor her yanlış kararımda. Bu sonsuzlukta, sen yine de, sevebilir misin beni?

Can you love me? I forget you, all the time, every time. I still do not remember your name, who you were, why we met and how would you change me. I forget because from time to time, I forget myself.
I had a dream, a dream of myself. It fell, I could not hold it in my hands. I still do not know whom to blame for my stillness. I have been falling since, all the time, every time. Yet, I got used to the wind. I even like my hair in the wind and I do not feel the pain in my arms (perhaps because they got numb). Yes, I got used to it, but you, can you love me?
It feels like there is no end to this fall. Every decision of mine adds more miles to it. Yet, in this vicious eternity, you, can you still love me?

Anything Else

Woody Allen hayranlığımı saklamadığım bir gerçek. Ancak buna rağmen hala izlememiş olduğum birkaç filmi mevcut. Kenarda köşede kalmışlığını, çok da iyi olmamasına verip, beklentimi izlemeden önce düşürdüğüm bir film de Anything Else idi. Belki de bu sebeple, sonunda, oldukça beğendiğim bir film oldu.

Olacakları, biraz dikkatli bakarsanız ve azıcık da olsa aşina iseniz Woody Allen'a, kolayca tahmin edebileceğiniz bir film Anything Else. Kötü kadın oldukça kötü bu filmde, absürtlüğe kaçan istekleri, bahaneleri ve açıklamaları var; ki hepsi Woody Allen'ın kafasından çıkan ilişki üzerine abartılı aforizmalar aslında. Ve fakat bu kötü kadın karakteri o kadar aşırı, ve sonuç olarak karikatürize ki, izlerken ona kızmayı bırakıp sevgilisinin körlüğüne acımaya hatta sinirlenmeye başlıyorsunuz. Ve yine Woody Allen'ı mutlu ediyorsunuz, zira bir tarafın pasifliği, kendini silikleştirmesi ve her bahanesini kadının seksiliği ile süslemesi de ayrı bir aforizma. Son olarak, unutmadan, Jason Biggs'in beni, ve muhtemelen popüleritesini nasıl kazandığını bilen birçoklarını da, şaşırtan iyi oyunculuğunun hakkını da vermek lazım elbette bu aforizmanın somutlaşmasında.

Associating its unpopularity with its potential ineffectiveness, I assumed Anything Else was below expectations, even before watching it. Yet, and perhaps just because, it became one of my liked (not most, but liked!) Woody Allen films.

If you look closely, and if you are familiar with Woody Allen - even just a little bit -, you can predict the every next scene in Anything Else. Yet, this certainly does not ruin the experience. On the contrary, simply this summarizes the pleasure I get from Woody Allen films: you expect this realistic craziness, and still enjoy it.

The femme fatale of the film, is drastically 'fatale' with her extreme and even absurd demands, excuses and explanations. And this craziness consist Woody Allen's aphorism about relationships. Also, the characterization of the femme fatale is so extreme that one gives up on hating her and replaces that resent with the pity and irritation towards his lover's blindness and surrender. Yet again, this does not make Woody Allen unhappy, as the male character's passiveness, his self-destruction, and him adding the woman's sexiness to every excuse of him are Allen's remaining aphorism about the very relationship.

Last but not least, I should not finish without adding the surprising success of Jason Biggs' acting and its contribution to Allen's characterizations.

(Some of the / Bazı) Philip Seymour Hoffman Films / Filmleri

Paul Thomas Anderson (Boogie Nights, Magnolia, Punch Drunk Love, There Will Be Blood) ve örnek verdiğim bu filmlerin üçünde de beraber çalıştığı Philip Seymour Hoffman'ın varlıkları sebebiyle, The Master büyük beklentiyle, yakın zamanda izlemeyi planladığım filmlerden.
Philip Seymour Hoffman deyince, çok kritik bir sahnede, ağız dolusu bir sinirle bağıran bir karakter geliyor gözümün önüne. Zira Hoffman'ın canlandırdığı karakterler genellikle (duygusal olarak) sınırda gezinen karakterler. Hoffman'ın sadece vücudunu hafif titreterek, ellerini çok iyi kullanarak ve bakışlarıyla çok şey anlatarak duygu patlamalarını canlandırması değil, aynı zamanda her seferinde en aşırı noktadaki anlara sadelik/gerçeklik katarak karakterinin önüne geçmemesi de tüm filmlerindeki oyunculuğunun ortak noktası.
Hollywood'un hak edilmiş ünlerinden birine sahip ve üstelik korkusuz bir aktör Philip Seymour Hoffman. "En" listemde başlarda olan ve tezimde de incelediğim filmlerden biri olan Synecdoche, New York'daki Caden rolü kişisel favorim; Boogie Nights, Magnolia, 25th Hour, The Talented Mr. Ripley ise unutulmazlar...
The Master Türkiye'de 9 Kasım'da vizyona girdi, Hollanda'ya ise Ocak ayında geliyor. Bu bekleme süresi ise Philip Seymour Hoffman filmlerini tekrar gözden geçirip, izlemediklerimi aradan çıkarmamın sebebi.

When someone says Philip Seymour Hoffman, what I picture is a man, spitting and shouting, pointing his finger to someone else and explaining some crazy ideas, explaining his own misery or manifestos about (the misery of) life. 
The best of Hoffman's characters are either on the edge of nervous breakdowns or are extremely hurt in the past, and silently revealing their wounds. And, Hoffman, as an actor, is extremely memorable with bringing these characters to life, by adding the severity (and the resulting reality) to the most extreme moments.
Owning remarkable courage and a well deserved fame, Philip Seymour Hoffman is one of the names on my top list of actors. His role of Caden in Synecdoche, New York (the film that I have used in my Master Thesis and that is one of my all time favourites) is the most unforgettable one for me. The others are: Boogie Nights, Magnolia, 25th Hour or The Talented Mr. Ripley...
Thereby, not only due to the name of Philip Seymour Hoffman, but also of Paul Thomas Anderson (Boogie Nights, Magnolia, Punch Drunk Love, There Will Be Blood), The Master is a film of great expectations on my side. The Master is already in cinemas in Turkey (since November 9) and will not be here, in Netherlands, before January. Thus, while waiting, here is a chance to run over Hoffman's films, and watch the ones I never had a chance to.

Mary and Max (Adam Elliot, 2009)

Film oldukça zor bir çocukluk geçiren Mary ile ağır depresyon ve Asperger sendromu teşhisli, obez Max'in tesadüf eseri önce mektup arkadaşı, sonra da birbirlerinin tek arkadaşı olmalarını anlatıyor. Filmin bir anlatıcının toparlayıcılığında sunduğu, seneler boyunca iki taraflı gelip giden mektupların bir nevi görselleştirilmesi. Philip Seymour Hoffman, düzenli cümleleri ve sürekli duraklayarak kurduğu, duygusal yükselip alçalmalardan arınmış cümleleriyle Max'i seslendiriyor. Max öyle hüzünlü ve öyle sağlam bir karakter ki, onu izlerken Hoffman'ı gözünüzün önüne getirmenizin pek bir imkanı yok. Yani filmin seslendirme açısından iyi bir iş çıkardığı bir gerçek..
Fazlasıyla hüzünlü bir hikayeyi, oldukça şirin bir görsellikle sunan bir film Mary & Max. Sanki bir çocuk filmiymişcesine, çok ciddi bir hikayeyi bir çocuğun kafasında kuracağı görsellikte ama bir taraftan da sahip olduğu tüm ciddiyetle anlatıyor. Sevilmeyecek bir tarafı bulunamayan filmlerden, sevimli bir hüzün ile barışık olabilirseniz tabii...

Mary & Max tells the story of Mary, who goes through first a very difficult childhood, then an even more difficult puberty, and of Max, a middle aged obese man who is diagnosed with asperger's syndrome and severe depression. First, they become pen friends, and then each other's one and only friend through the years. And what the film depicts is the visualization of the letters that are sent back and forth for almost 30 years.
Max's characterization is extremely sad, unique and also very unforgettable and it is voiced by Philip Seymour Hoffman's neat yet interrupted sentences that lack any emotional ups and downs.
Mary & Max is a film that depicts an extremely sad story in a very cute visuality: As if it is a children movie, it presents itself as a child's innocent visualization of a very serious story. It is one of those films that you cannot find anything that is not to be liked. Yet this is of course true only if one can overcome the bittersweet sorrow.



Doubt (John Patrick Shanley, 2008)

Film hakkında söylenecek her şeyin ötesinde, Doubt bir oyunculuk gösterisi! Bir tiyatro oyunundan adapte olan basit ama ilgi çekici hikayesi, sınırlı sayıdaki mekan değişimi ve üç ana karakteri ile filmin tek amacının sahneyi Philip Seymour Hoffman'a, Amy Adams'a ve fazlasıyla Meryl Streep'e verip, geri çekilmek olduğu bile düşünülebilir.
Kurallara aşırı derecede bağlı, hatta bağnaz, disiplinli ve pek de sevimli olmayan Sister Aloysius, Katolik Okulu'nun müdüresi. Sister James, kurallara bağlı ancak dış dünyayaya daha açık, sevimli, sessiz, hayatında sakinlik isteyen, acemi ve her an incinmeye müsait rahibe, tarih öğretmeni. Father Flynn ise çocuklarla iyi anlaşan, fazlasıyla sevilen, reformist, kiliseyi dış dünyaya açmak isteyen, etkileyici bir peder. Filmin ismi ise, başlangıç olarak, Sister James'in bir gözlemine dayanıyor; basit bir ipucuyla yola çıkarak Father Flynn'ın öğrencilerden biriyle uygun olmayan bir ilişki içerisine girdiğinden şüphe duyuyor Sister James; daha sonra Sister Aloysius ise tüm kalbiyle inanıyor buna. Böylece Sister Aloysius tüm gücüyle savaşmaya başlıyor, doğru olanın yapılması için; Father Flynn inkar ediyor, çocukları koruduğunu söylüyor; Sister James ise karar veremiyor. Kimsenin bir kanıtı yok, sadece kelimeleri var, söyleyecek ve dinleyecek kelimeleri... Doubt da bu kelimeler etrafında gelişiyor. Film izlerken de, merak duygusu hiç eksilmiyor ancak filmden alınan zevk, tam da bu kelimelerin nasıl söylendiğinde, oyunculukta yatıyor.
Son olarak Doubt, benim şahsen çok sevdiğim bir şey yapıyor ve bolca sembol kullanıyor anlatımında. Çoğunu fazla aşikar bulmak mümkün. Ancak ne tam vaktinde esen şiddetli rüzgar, ne patlayıp duran ampüller, ne bir incilin içinde saklanan, bir dışına çıkan kurutulmuş çiçekler, ne uzun tırnaklar, ne de tükenmez kalemlerin hiçbiri, kesinlikle yersiz değil. Belki de din temasının bu kadar kuvvetli olduğu bir hikayede, semboller de, elbette, bu kadar aşikar olmalıdırlar. Öyle ki,  ve bu sembollerden birine dayanarak, hikayenin en büyük bilinmeyeni hakkında benim bir tahminim oluşuyor izlerken. Ancak kendime saklayacağım bu bilgiyi. Zira karakterler yeteri kadar konuşuyorlar filmde, ve onları izlemek, fazlasıyla keyifli.

Above all, Doubt is an acting spectacle. With limited location, simple (yet intriguing) story and few main characters, it is even possible to think that the whole purpose of the film-making was to give the scene to Philip Seymour Hoffman, Amy Adams and one-and-only Meryl Streep, to their faces, gestures and voices.
Streep plays Sister Aloysius, the strict and highly conservative principle of the Attached School, and Adams plays Sister James, the young, loving, and inexperienced nun. Hoffman is Father Flynn, modernist, fun and loved by the children. The title of the film refers to Sister Aloysius' questioning, induced by Sister James' naive observations, about Father Flynn being incongruously close to one of the students. Sister Aloysius fights against Father Flynn, Father Flynn refuses, Sister James doubts and nobody knows what really happened; they only have words, each others' words. Doubt develops around these words, and the curiosity never leaves but the pleasure of the film-watching-experience is based mostly on how these words are spoken: the acting.
Doubt sets an example for one more thing, something that I personally love to see in a film; symbols. It is possible to say that Doubt's symbols are even too obvious, yet I wouldn't say that the strong wind, blowing out bulbs, dried flowers - inside and on the bible -, long nails or ball-pen are dispensable. It is so that, I have a guess about the doubted fact of the story, solely based on one of those symbols; but I will keep it to myself, the talking is admissibly, and beautifully done by the characters anyways... 


Before the Devil Knows You're Dead (Sidney Lumet, 2007)

Filmin konusunu devamlı ortaya çıkan kucuk suprizlerini ele vermeden anlatmam oldukca zor. Ozetin ozeti haliyle, biri ayrildigi esiyle beraber yasayan kızını mutlu etmek ve nafakasini odemek zorunda olan, digeri ise karisi ile iliskisini duzeltmek icin Brezilya'ya tasinmak isteyen iki erkek kardes bir kuyumcuyu soymaya karar veriyorlar, fakat fazlasiyla beklenmedik olaylarin butun planlarini bozmasini engelleyemiyorlar. Bu haliyle bir suc filmi gibi duran Before the Devil Knows You're Dead, ilk suprizini filmin ortalarina dogru bir aile drami haline gelerek yapiyor. Aslina bakarsaniz, anlatilan da, birbirlerinin hayatlarini etkilemek zorunda kalmis ve her bireyi baska bir kuyunun dibinde olan bir ailenin drami.

Filmin yine ortalarina dogru anlasildigi haliyle, tesadufleri ve de karakterlerin alisilmisin disindaki hayati kararlari ile oldukca ekstrem bir hikaye var karsimizda. Ancak bu ekstremligi daha da etkileyici yapar bir sekilde, tum oyunculuklar ve de anlatim oldukca sade. Bu manada Philip Seymour Hoffman'in da oyunculuk basarisinin en buyuk etmenlerini bu filmde gormek mumkun. Canlandirdigi, ailenin en buyuk cocugu karakteri, bol sinirli, bol acili ve de oldukca farkli katmanlara sahip bir karakter, Ancak karakterin butun yuksek volumlu duygu patlamalarini oldukca sade bir oyunculukla canlandiriyor Hoffman.

Filmde, ahlaki acidan yanlis olan her kararin, bir sebebi, bir alt katmani, hatta cogu zaman suclanacak baska bir kisisi var. Ancak biraz kazdiginizda, ya da filmin sizi goturdugu gecmisi/gizli parcayi izlediginizde, tum felaketlerin donup dolasip kisinin kendisinden kaynaklandiginizi goruyorsunuz.  Boylece, her seferinde karsiniza ahlaki bir bilmece çıkarmış oluyor film.

Fakat, bütün bunların yanında, bir de karsinizda fazlasiyla huzunlu bir hikaye var. Ve bu hikaye o kadar aci ki, kendinizi disariya koyup, 'her şeyin sorumlusu olan' kişiyi arayamıyor, sucu herhangi birinde bulamıyr; aksine, butun bu birbiri icine gecmislik icinde, sucu hayatta bulup, 'hayat ne kadar acimasiz' demekten kendinizi alamiyorsunuz...

It is extremely hard to tell the story of the film, without spoiling its little, yet very important surprises. The summary of the summary is the two brothers deciding to rob a jewelry store, one to be able to pay the alimony, and the other to move to Brazil and relatedly to make his wife happy. Throughout the story, many unexpected things happen, yet perhaps the film's biggest surprise is it shifting from being a crime-movie to a family drama. In fact, it is revealed later that the whole story is about an extended family, of which the every member is in a different hole.

As we gradually understand, the depicted story is a very unusual one with its coincidences, and with its characters' life decisions that are on the very extreme. And the strongest side of Happiness is its choice of telling its peculiar story in a very modest way and with unpretentious acting. And this is exactly, Philip Seymour Hoffman shows his talent. His character, the oldest son, is wounded yet aggressive and holds many secrets. What makes him realistic, on the other hand, is Hoffman's way of acting: the non-dramatized explosions.

Before the Devil Knows You're Dead, reveals all of its surprises either with its flashbacks or with the depiction of previously hidden connections. And if you ask me, its beauty lies exactly in here: First, all the revelations hint that every morally-wrong-decision has a justifiable motive, every aggressiveness goes back to a trauma  and every crime has somebody else to blame for. But just when, you begin to blame something/somebody else for every mistake, the revelations go even deeper and now you come to understand that no matter what happens, the decision belongs to the decision-maker, and it is the person to blame for his choices. Thereby, the film continuously presents hard-to-solve morality puzzles.

Lastly, I believe it is possible to say that the story's sorrow is the film's own answer to the mentioned puzzles. What is told is so sad that, in the end, you give up on finding the person to blame and begin blaming the world, the life, the fate...

Happiness (Todd Solondz, 1998)

Rahatsız edici olmaktan oldukça uzak ve sıradan bir görsellikle, sorunsuz gözüküp, altında ciddi hastalıklar barındıran hayatları / karakterleri anlatan bir film Happiness. Bir şekilde birbirine bağlı bir grup insan var karşımızda: bir kaybeden olan Joy, onun kendini mutlu olduğuna inandırmak için çaba harcayan ablası Trish, Trish'in gizli pedofil, psikolog kocası Bill, Joy ve Trish'in kendinden nefret eden (ve aslında kendine aşık olan) ve tüm dünyanın ilgisinden sıkılmış ünlü bir yazar olan kardeşleri Helen, Helen'e aşık, telefon sapığı Allen. Ve diğerleri..

Philip Seymour Hoffman, hikayenin yan karakterlerinden Allen'ı, başarılı bir tiksindiricilikle canlandırıyor. Filmin başlangıcını oluşturan ve bir kara komedi harikası olan ayrılık sahnesinden hemen sonra, hikaye Allen'ın psikologu Bill'e, Helen ile ilgili sapkın fantazilerini anlatması ve anlattıklarını ne kadar sıkıcı ve sevilmez olduğunu bildiğini söyleyerek bitirmesi ile başlıyor. Allen karakteri hakkındaki bu ilk fikrimiz, film boyunca da değişmiyor. Allen'a tek bir sahnede bile sevgi duymak mümkün değil. Fakat diğer karakterlerin 'suçları' ile karşılaştırıldığında Allen fazlasıyla masum; ancak yine de fazlasıyla itici...

Adıyla bariz bir tezat oluşturacak şekilde, mutluluğu bulamayan, ancak bu boşluğu tartışmasız 'sapık' bir şekilde adlandırılacak hareketlerle kapatan karakterler var karşımızda. İşler iyice rahatsızlık verici hale gelmeden önce, temsil ettikleri hayat duruşunu oldukça karikatürize olarak gösteriyor gibi duran karakterler, işin içine çeşitli cinsi sapıklıklar, tecavüz, cinayet gibi olgular girdikçe başlı başına birer aşırılık timsali haline geliyorlar. Bu bağlamda, film ironik ve acılı, ya da kısaca başarısız, Amerikan Rüyası filmlerinden. Ancak bu türün sert filmlerinden olduğu kesin. Zira çoğu 'rahatsız edici' sahne kameranın bakışından kaçsa ve kaçamayan ya da olacakları bariz bir şekilde haber veren tüm sahnelere de neşeli müzikler eşlik etse de, şahsıma göre izlemesi fazlasıyla zor bir film Happiness.

Son olarak, Happiness'ın en büyük özelliği büyük harfli söylemlerden kaçınması, hatta bir derdi yokmuş gibi bir tavır takınması. Absürtlük ile rahatsız edici bir gerçekçilik arasında gidip gelen film, böylece izleyicinin tutunacak bir dal bulmasını engelliyor ve güleyim mi ağlayayım mı benzeri bir durum oluşturuyor. Öyle ki, cinayetini ve de ceseti nasıl sakladığını anlatan kadının hikayesi yüzünden dehşete mi düşseniz, yoksa bunu anlatırken hikayede de yeri olan çilekli dondurmasını rahatça midesine indirmesine mi gülseniz karar veremiyorsunuz. Zaten filmin rahatsız ediciliği de, tam olarak bu sahnenin örneklediği yersizlikten geliyor...

In terms of visuality, Happiness is far from being upsetting: It is almost impossible to make someone believe that what you are watching is extremely disturbing. On the other hand, this contradiction coincides perfectly with its characters, all of which look 'perfectly beautiful - and normal' on the outside, yet have different perversions, sorrow, hatred or outrageous secrets on the inside: Joy, who is a typical looser in life, her sister Trish who tries so hard to make herself believe that she has the perfect life, Trish's husband Bill who is a pedophile, Joy and Trish's sister Helen who hates and loves herself at the same time, and the others...

As obviously contrasting with the film's title, all these characters are seeking for happiness and failing on finding it. What they replace it with, on the other hand, are different kinds of extreme perversions. Just before the story dives into really disturbing incidents, it is possible to find the characterizations unnecessarily exaggerated, even absurd. Yet, with the sexual perversions', rape's and murder's inclusion to the story, not the characters but the story itself becomes to be situated on an extreme end. In this sense, Happiness is an sorrowful failure-story of American Dream; a very harsh one.

Perhaps, I should underline again: with its joyful music accompanying all the disturbing scenes, Happiness is a hard-to-watch film. As it moves between absurdity and disturbing reality, it gives no leg to stand on, and eventually you become more disturbed about your own situation in which you can not decide whether you should laugh to the scene or get annoyed by it...

Philip Seymour Hoffman plays socially incapable Allen, a secondary character in the story, who is madly in love with Helen. After the opening scene of the film (which I believe is a wonderful example of dark comedy), we see Allen talking to his psychologist about his sexual fantasies and about how he is determined that everybody finds him boring, and nobody likes him. In fact, this first impression does not change through out the story and Hoffman, successfully, does not make it easy to like Allen. Yet, whether it is easier to hate Allen, whom we did not like from the beginning, or if it is easier to hate the beautiful and normal looking characters that soon reveal their sickness, is highly questionable.

*Bu yazıyı hazırlarken, Hoffman'ın bir de yönetmenlik deneyimi olduğunu, 2010 yılında Jack Goes Boating isimli bir film yönettiğini öğrendim; film izlenecekler listeme hızlı bir giriş yaptı. Yine bu yazıyı hazırlarken, yazmayı planladığım filmlerden biri de Flawless (Joel Schumacher, 1999) idi, ancak çok uğraştım, çok çabaladım, filmi bitirmeyi bir türlü beceremedim. Son olarak, yine bu yazıyı hazırlarken, Charlie Wilson's War (Mike Nichols, 2007) ve Punch-Drunk Love (Paul Thomas Anderson, 2002) 'ın izlerken fazlasıyla beğendiğim, ancak sonra beğendiğimi unuttuğum filmler olduklarını fark ettim.

*Preparing this post, I found out that Hoffman has a directorial debut called Jack Goes Boating (2010), now it is on my "to watch" list. Again, preparing this post, I was planning to watch and write about Flawless (Joel Schumacher, 1999), yet I tried so hard, so hard!, but just couldn't manage to see the end. And lastly, going through Hoffman's films, I realized that Charlie Wilson's War (Mike Nichols, 2007) and Punch-Drunk Love (Paul Thomas Anderson, 2002) are two of those films that I highly appreciate while watching, and later forget that I did.